De creatieve reis die Playground Residence heet

Foto door Thomas Lazeroms

Haal 20 professionele muzikanten uit hun ‘habitat’, laat ze 10 dagen lang samen leven en werken in een hippe wijk van Berlijn. Én geef ze de tijd, ruimte en prikkels die hun creatieve proces aan het borrelen krijgt. Zonder de verplichting om met nieuwe muziek op de proppen te komen. Dát was in essentie de opzet van de eerste editie van The Playground Residence. Een project dat in de zomer plaatsvond en is georganiseerd door Thijs Schrijnemakers en Maike Fleuren, in samenwerking met Pop in Limburg, Music Hub Brabant, Poppunt Overijssel en De Basis Nijmegen.

The Playground Residence bestond uit een programma waarin tijd, ruimte en vrijheid elkaar vonden. Een oase van rust, vrijblijvendheid én creativiteit, waarin professionele muzikanten inspiratie kunnen opdoen en de mogelijkheid tot samenwerking hebben, buiten een omgeving die ze al kennen. De randvoorwaarden voor de deelnemers waren piekfijn in orde. De locatie in Kreuzberg was voorzien van fijne slaapplekken, grote gemeenschappelijke ruimten en zelfs een klein theatertje. Voor wie aan de slag wilde waren er zes schrijfruimtes beschikbaar met opnameapparatuur. Overdag waren er o.a. citytours langs bijzondere plekken in de stad; ’s avonds genoeg gelegenheid om Berlijn-bij-nachte te verkennen.

Goed humeur

De vallende bladeren, de regen en een dure energierekening ten spijt: Thijs Schrijnemakers loopt deze dagen met een glimlach rond. Nu is de toetsenist van o.a. Orgel Vreten en Anneke van Giersbergen sowieso wel een vrolijk type, maar de reden voor zijn goede humeur zijn de warme herinneringen aan de laatste weken van de zomer, toen The Playground Residence plaatsvond. Het is niet zo dat hij zichzelf van tevredenheid op de schouders slaat, maar dat nu, enkele weken ná afloop, de positieve reacties van deelnemers binnen druppelen, maakt hem evenwel erg blij.

Bijvoorbeeld de reactie van Robert Vosmeijer, beter bekend als dj/producer De Sluwe Vos: “Ik had heel erg behoefte aan een break, omdat dit jaar tot dusver heel heftig is geweest voor mij. Ik leef eigenlijk van weekend naar weekend. Nu kon ik er een paar dagen tussenuit, om écht creatief te zijn”, vertelt de geboren Deventenaar. “Uiteindelijk heb ik veel muziek gemaakt. Niet meteen complete tracks, maar wel veelbelovende opzetjes. Bovendien heb ik veel ideeën opgedaan. Én ik heb wel een toffe klik gekregen met een aantal andere muzikanten die mee waren.”

Singer-songwriter Cassandra Onck werd vooral geïnspireerd door de andere deelnemers te zien werken: “Iedereen vliegt zijn of haar creatieve proces toch op een andere manier aan. Terwijl we vaak met dezelfde vragen beginnen. Omdat dat dan terug te zien in zo’n diverse groep muzikanten, was voor mij super leerzaam.” Frank Kick uit Tilburg, dj/producer onder de artiestennaam French II, dreigde in de maanden voorafgaand aan The Playground Residence enigszins vast te lopen in zijn creatieve proces. Zijn deelname heeft dit veranderd: “De residentie heeft mijn creatieve proces weer losgemaakt. Op een andere plek, in het bijzijn van andere mensen. Daar heb ik veel inspiratie uit gehaald.”

Dagelijkse beslommeringen

Voor de ervaren singer-songwriter (én metallegende) Anneke van Giersbergen was The Playground Residence “een enorme voedingsbodem voor inspiratie. Ik heb echt gemerkt dat je echt ‘open’ gaat tijdens zo’n week, zeker op zo’n bijzondere plek als Berlijn.” Voor Anneke was een deelname een residentie zoals deze, een first. “Voor professionals bestaat zoiets als The Playground Residence eigenlijk niet”, legt ze uit. “Als je als professional creatief wilt zijn, bijvoorbeeld als je wilt gaan schrijven aan nieuwe muziek, dan moet je echt de dagelijkse beslommeringen achter je laten. En dan heb ik het niet over koken ofzo, maar vooral over alle verplichtingen die je als muzikant hebt als het gaat om touren, promotie, het regelen van optredens enzovoorts. Het is niet voor niets dat ikzelf veel schrijf onderweg of in hotels. Het creëren en maken van muziek is vaak de ‘sluitpost’, aan het eind van een lange reeks verplichtingen. Deze residentie zorgt er echter voor dat je juist uit die dagelijkse sleur komt en de ruimte, tijd én inspiratie krijgt om te kunnen creëren.”

Dat evenwicht tussen ruimte, tijd en inspiratie werd mede gecreëerd door Dennis Fraters. Cultureel ondernemer te Berlijn, met zijn bedrijf Clash! Exchange & Learning. Hij zorgde samen met Thijs en Maike voor een programma, dat vrijblijvend genoeg was voor sommigen om hun eigen weg te kunnen gaan, maar dat tegelijkertijd structuur bood om desgewenst andere artiesten op te zoeken. “En af en toe hebben we triggers gezet, die voor een vonkje zorgden bij de deelnemers, wat weer leidde tot nieuwe inspiratie.” Zo vertelden gastsprekers zoals de Brits-Duitse platenbaas Mark Reeder en de Nederlandse zangeres en activiste Laura Jansen tijdens de gezamenlijke diners – over hun leven, kunst en inspiratiebronnen.

Maar misschien vormde de stad Berlijn wel de grootste inspiratiebron voor de aanwezige muzikanten. “Dat komt door de open mindset van de stad”, denkt Fraters, die al 12 jaar in Berlijn woont. “Nadat de Muur is gevallen, is hier een sfeer ontstaan waarin mensen lijken te zeggen: ‘Wij laten ons niet inperken’. En dat zie je terug in de vele vormen van creativiteit in de stad, de ruimte die er hier letterlijk voor is én de vele verschillende culturen en nationaliteiten die elkaar vinden.”

Cliché overboord

Mensen die misschien niet zoveel weten van het leven van een professionele popmuzikant, zouden zich kunnen afvragen: waarom is zoiets als The Playground Residence eigenlijk nodig? Popmuzikanten zijn toch kunstenaars die meestal hun eigen tijd kunnen indelen, in tegenstelling tot eenieder die van 9 tot 5 voor een baas werkt. Dat cliché mag van Thijs Schrijnemakers meteen overboord. De geboren Limburger, die woont en werkt in Nijmegen, weet uit eigen ervaring hoe lastig het soms is om artiest te zijn in de muziekindustrie:”Het draait vaak om efficiëntie en het besparen van kosten. Zeker in de popmuziek. Er moet immers geld verdiend worden! Maar dan is het wel moeilijk om tijd en ruimte te nemen om te kunnen creëren. Laat staan om de interactie met andere kunstenaars op te zoeken.”

Interactie met andere artiesten was tijdens The Playground Residence overigens niet gekoppeld aan output. De deelnemende muzikanten hoefden niet samen te werken. Maar dat kon wél. Cassandra Onck wist nog niet hoe haar maakproces eruit zou zien voordat ze naar Berlijn ging. “Normaal zit ik met mijn vaste producers in de studio en hebben we onze eigen werkwijze maar tijdens The Playground Residence kon ik experimenteren met nieuwe vormen van samenwerken. Ik kreeg feedback op ideeën van mij door mensen die ik helemaal niet kende. Dat gaf mij plost allerlei nieuw inzichten. Dat was wel gaaf.”

Anneke van Giersbergen werkt het liefst alleen en zocht dan ook geen actieve samenwerking tijdens The Playground Residence. Maar de aanwezigheid van zo’n groep artiesten in de directe nabijheid werkte voor haar toch veel prikkelender, dan alleen schrijven ergens op een afgelegen locatie zonder contact met de buitenwereld: “Als ik even niet wilde schrijven aan mijn muziek, dan ging ik naar buiten en raakte ik al snel verzeild in gesprekken met de andere deelnemers. En die gingen eigenlijk meteen naar the bottom of things. Zeker niet oppervlakkig.” En soms was alleen luisteren of observeren al genoeg, vertelt ze: “Het leuke was dat iedereen een andere werkdynamiek had. De een werkte ‘s nachts, de ander deed dan weer wat meer in de ochtend. Dus tot diep in de nacht hoorde ik muziek en gesprekken. Dan zat ik op mijn kamer met het raam open en kon ik zó meeluisteren. Op een bijzondere manier vond ik dat heel inspirerend.”

De reis is het belangrijkst

Thijs vindt de feedback van de deelnemende muzikanten ‘goud’, zo zegt hij. “Zo zie je maar dat als je mensen de vrijheid geeft om dingen te doen en te maken, dat je juist dán veel output krijgt. Dat was ook het idee vooraf: mensen níet een richting opsturen en níet aandringen op productie. Ik ben heel blij om te horen dat dat is gelukt.”

En nu? Komt er nog een vervolg op de eerste editie van The Playground Residence? Over de details kan Thijs nog niet uitweiden, maar hij kan alvast verklappen dat er nieuwe residenties zullen worden georganiseerd in (weer) Berlijn, Zuid-Europa én…Limburg. “Hiervoor zullen we het concept nog verder uitwerken en het creatieve proces nog beter faciliteren. Want dat creatieve proces is het belangrijkste onderdeel van het ‘muzikant zijn’, vind ik. Het gaat er tenslotte om dat je dingen maakt, die je vervolgens naar het podium kunt brengen om ze aan de mensen te laten horen. Het gaat om de hele reis daar naartoe.”


Voor meer informatie kun je kijken op de website van The Playground Residence of kijk je op Instagram of Facebook.

Dit artikel is geschreven door Tom Janssen, The Media Department, 1 oktober 2022
Alle foto’s in dit artikel zijn gemaakt door Thomas Lazeroms